Osobom niewierzącym Wielkanoc kojarzy się głównie z pisankami, rzeżuchą i spędzaniem czasu z rodziną i bliskimi na wspólnym jedzeniu, spacerowaniu i cieszeniu się pierwszymi promieniami wiosennego słońca. Jednak Wielkanoc to święto wywodzące się tradycji chrześcijańskich, upamiętnia ono mękę i śmierć, a następnie zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. To piękny zwyczaj, u którego podstaw leży nadzieja, wiara i odrodzenie. Niezależnie od tego, jak podchodzimy do obyczajów religijnych, warto zapoznać się z obyczajami, jakie im towarzyszą, aby wiedzieć, skąd wywodzi się ta tradycja.
Wielkanoc jest świętem ruchomym. Zgodnie z ustaleniami soboru nicejskiego to święto przypada na pierwszy dzień po wiosennej pełni księżyca. Święta wielkanocne w roku 2022 wypadają w dniach 17–18 kwietnia. Warto zatem zastanowić się, czy w dniach następujących po nich, to jest od 19 do 22 kwietnia nie wybrać urlopu, by dłużej nacieszyć się rodziną i bliskimi.
Święta wielkanocne łączą się z wieloma obrzędami i zwyczajami, które towarzyszą lub poprzedzają Wielkanoc. Większość z nas może je znać lub praktykować. Przyjrzyjmy się im bliżej.
Świąteczne porządki wymagają czasu, dlatego nie należy odkładać ich na ostatnią chwilę. Część zadań można wykonać znacznie wcześniej, nawet 4 tygodnie przed Wielkanocą. Są to m.in. mycie okien oraz pranie firan, zasłon i narzut. Przygotowując się do świąt, chcemy, aby nasze mieszkanie było czyste i lśniące, dawało nam komfort i możliwość przyjmowania gości.
Kolejną z tradycji jest zdobienie jajek. Skąd się wzięła? Tradycja ta pochodzi z Persji. W Persji jajka były traktowane jako symbol życia, amulet mający zapewnić zdrowie i pomyślność. Persowie robili więc pisanki po to, by podkreślić symbolikę samego jajka jako talizmanu mającego przynieść pomyślność. Jak to się stało, że tradycja sprzed 4 tysięcy lat zagościła i zadomowiła się w naszej tradycji? Jajko w kulturze słowiańskiej było symbolem odrodzenia. W okresie przesilenia wiosennego zakopywano je pod progiem drzwi, by przyniosło obfitość i pomyślność. Popularność tego obyczaju była tak duża, a symbolika potężna, że po chrystianizacji obyczaje pogańskie zostały przekształcone i zaadaptowane do katolickich obrzędów. Pierwsze pisanki na ziemiach polskich zostały odkryte w miejscowości Ostrówek w województwie opolskim, pochodzą z X wieku. Od tego czasu sposób zdobienia jajek wielkanocnych znacząco się zmienił. Możliwości, jakie mamy, jeśli chodzi o zdobienie jajek, są nieograniczone – wszystko zależy od naszej kreatywności.
Tradycyjnie koszyczek wielkanocny wypełnia się produktami do święcenia, ale ich lista jest dość mocno ograniczona i zdefiniowana. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym? Są to oczywiście produkty nieodłącznie kojarzące się ze świętami, a w tym m.in. jaja, chleb, chrzan, sól, wędlina, ser, ciasto oraz baranek wielkanocny (cukrowy lub z ciasta).
Lena Wojdała